Azərbaycanda dərman niyə bahadır?

Bu gün Milli Məclisin yaz sessiyası üçün növbəti plenar iclas keçirilib. Toplantının gündəliyinə 11 məsələnin müzakirəsi daxil edilib, müzakirə edilən mövzular arasında dərmanların qiymət artımı da olub.

AZXEBER.COM xəbər verir ki, deputat Siyavuş Novruzov qiymət artımına etirazını bildirərək deyib: "Bu gün ölkədə fəaliyyət göstərən alman apteklərində qiymətlər hətta Almaniyanın özündən 20 dəfə bahadır. Başa düşürəm müəyyən xərclər var. Amma 5 avroya olan dərmanı burada 150-170 manata satmaq da insafdan deyil”. 

Bəs, ali qanunverici orqanda dəfələrlə müzakirə edilən dərman qiymətlərinin bahalığı ilə bağlı mövzu niyə öz həllini tapmır? Azərbaycanda dərman vasitələrinin qiymətinin Türkiyə ilə və digər ölkələrlə müqayisədə baha olmasının əsl səbəbi nələrdir?

Məsələ ilə bağlı AZXEBER.COM-a danışan iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli deyir ki, qiymət artımlarının əsas səbəbi Tarif Şurasının tənzimləmə mexanizmidir:

"Rəqabətsizlik mühiti və Tarif Şurasının məntiqsiz tənzimləmə mexanizmi əsas səbəbdir. Bu iki amil Azərbaycanda qiymətlərin çox yüksək olmasının, qonşu ölkələrdən kəskin fərqlənməsinin əsas səbəblərindəndir. Tarif  Şurasına bu səlahiyyət veriləndən sonra Azərbaycanda dərmanların qiyməti bahalaşdı, keyfiyyəti isə çox aşağı düşdü. Demək ki, Tarif  Şurasının tənzimləmə mexanizmi yararlı deyil. Bu praktikadan imtina etmək lazımdır. Nə qədər ki, bu səlahiyyət Tarif Şurasına verilməmişdi ölkədə onlarla şirkət fəaliyyət göstərirdi. O zamanlar müəyyən rəqabətli mühit var idi. İndi isə Tarif Şurasının tənzimləmə mexanizmi yaradılandan sonra bir-iki şirkət qalıb, inhisarçılığa çevrilib və bazarda qiymət diqtəsi ilə məşğuldurlar. Ona görə də Tarif Şurasının tənzimləmə mexanizmi ləğv edilməlidir".

Ekspert bazarda rəqabətliliyin olmamasının, dərman şirkətlərinin rahat şəkildə ölkəyə gələ bilməməsinin də mövcud bahalığa təsir etdiyini dilə gətirib:

"Ölkədəki rəqabətli mühitin genişləndirilməsi üçün, şirkətlərin bazara daha rahat daxil olması üçün şərait yaradılmalıdır. Bu da qiymətlərin azalmasına təsir göstərəcək. Digər məsələ isə, vergi və gömrük rüsumları ilə bağlıdır. Düzdür, dərman preparatlarında gömrük rusumlarları tələb olunmur, amma əlavə dəyər vergisi (ƏDV) 18% təsdiq olunub. Bu isə ölkəyə daxil olan dərmanların 18% bahalaşmasına səbəb olur. Bunu da hökümət özü nəzərə almalıdır. Çünki Azərbaycanda dərman istehsalı yoxdur. Azərbaycana 96% dərmanlar xaricdən gətirilir. Qalan 4%-i də dərman deyil ( tibbi maska, yod, spirt və s). Əgər istehsal yoxdursa, niyə bu qədər yüksək vergi olmalıdır? Ona görə də ölkədə qiymətləri tənzimləməyin yolları var. Çox asan və effektli qərarlar alına bilər, amma təəssüf ki, illərdir biz bu qərarların alınmasını görmürük”.

Xatırladaq ki, dərmanların qiyməti ilə bağlı məsələ artıq Milli Məclisdə dəfərlərlə müzakirələrə və mübahisələrə səbəb olub. Belə ki, Milli Məclisin Səhiyyə komitəsinin martın 29-da keçirilən iclasında da dərmanların qiyməti ilə bağlı mövzu müzakirəyə çıxarılmışdı. Bu müzakirələr iki deputat arasında mübahisə ilə də nəticələnmişdi. Komitənin sədri Əhliman Əmiraslanovla komitənin bir digər üzvü Kamaləddin Qafarov arasında dərmanların qiymətləri ilə bağlı fikir ayrılığı yaranmış, tərəflər müxtəlif  iddialar səsləndirmişdilər. Belə ki, deputat Kamaləddin Qafarov iclasda Azərbaycanda bəzi dərmanların qiymətlərinin Türkiyədən ucuz olduğunu dilə gətirmişdi. 

Komitənin sədri Əhliman Əmiraslanov isə bu fikirlə razılaşmamışdı: "Mən görməmişəm ki, Türkiyədə baha olan dərman Azərbaycanda ucuz olsun. Düzdür, son vaxtlar Türkiyədə də dərmanların qiymətləri bahalaşıb. Amma deyə bilmərik ki, bəzi dərmanların qiyməti bizdə Türkiyədəkindən ucuzdur. Siz mənə nümunə göstərə bilərsiniz?!”